Varşova Üniversitesi Botanik Bahçesi
Varşova Üniversitesi Botanik Bahçesi 1818 yılında botanik profesörü Michał Szubert tarafından Kraliyet Łazienki Parkının kuzeyinde bulunan eski Kraliyet Bahçesinde 22,5 hektarlık bir alanda kuruldu. Kraliyet seraları ve Eski Limonluk (Stara Oranżeria) da bahçenin içinde yer almaktaydı. Prof. Szubert Bahçe’yi, bitki sistematiğiyle ilgili bilimsel bölüm, meyve ağaçlarının olduğu pomolojik bölüm ve halkın vakit geçireceği kısım olarak üç bölüme ayırmıştı. Kuruluşundan 6 yıl sonra 1824 yılında Bahçe’de yetiştirilen bitkilerle ilgili yayınlanan bir katalogda, burada Polonya florasının 1000 temsilcisi de dahil olmak üzere 10.000’den fazla tür ve çeşidin bulunduğu görülmektedir. Polonya’yı işgal eden Ruslara karşı gerçekleştirilen 1830 Kasım Ayaklanmasından sonra Bahçe’nin gelişimi durdu. 1831’de Varşova Kraliyet Üniversitesi kapatıldı ve Bahçenin kapladığı alan 3 kat azaltıldı. Geriye kalan üçte birlik alan bugün Varşova Üniversitesi Botanik Bahçesinin olduğu kesimdir. 1846 yılında Prof. Szubert görevden alındı ve Bahçe Rus Çarının yetkilileri tarafından yönetilmeye başlandı. 1916 yılına kadar devam eden bu dönem Bahçe’nin can çekiştiği zaman dilimidir. 1916 yılında Bahçe yeniden kurulan Varşova Üniversitesi’nin bir parçası haline geldi. Bu tarihte Profesör Zygmunt Wóycicki Bahçe’nin başına geçti ve hızla çalışmalarına başladı. Bitki biyolojisi, süs bitkileri ve gül bahçesi gibi yeni bölümler kurdu. Ayrıca seraları yenilemeye başladı. 1919’da ünlü bitki taksonomisti ve coğrafyacı Bolesław Hryniewiecki Bahçe’nin başına geçti. Onun gözetimi altında tüm seralar modernize edildi ve merkezi olarak ısıtıldı, ağaçlar ve çalı koleksiyonları genişletildi. Bahçe eski bilimsel ve eğitimsel ihtişamını yeniden kazandı. Ancak, büyük ölçüde gelişen bu kurum İkinci Dünya Savaşı’nda korkunç bir darbe aldı. 1944’teki Varşova Ayaklanması sırasında tüm binalar ve seralar harap oldu ve Bahçe’nin zengin koleksiyonları tamamen yok oldu. Savaştan sonra yeniden imar çalışmaları başladı. Profesör Bolesław Hryniewiecki ve ekibi Bahçe’nin restorasyonu için sıkı bir çalışma başlattı. Birkaç yıl içinde tüm binalar ve seralar yeniden inşa edildi ve koleksiyonların yeni baştan yetiştirilmesi çalışmalarına başladı. 1960 yılında Dr. Ludmiła Karpowiczowa Bahçe’nin başına geçti. Bahçe’yi yönetmek için gerekli fonları toplamayı başardı. 1965 yılında Varşova Üniversitesi Botanik Bahçesi Varşova’nın mirasları listesine kaydedildi. 1973 yılında Ludmiła Karpowiczowa’nın ölümünden sonra durgunluk dönemi başladı. Bahçe bir kez daha fon eksikliği yaşadı ve yavaş yavaş önemini kaybetti. 1987’de Dr. Hanna Werblan-Jakubiec, Bahçe’nin başına geçti. Bitki biyolojisi bölümü tarihi formunu yeniden kazanırken, güller, tırmanıcı bitkiler ve şifalı bitkilerin koleksiyonları modernize edildi ve zenginleştirildi. Ayrıca, seralar yenilendi ve genişletildi. Bahçe’deki ana araştırma alanları esas işlevi olan biyolojik çeşitliliğin korunması üzerine odaklandı. Bu konuda Bahçe’nin akademik çalışanlarının Kuzeydoğu Polonya’daki tehdit altındaki türlerin yerel popülasyonları hakkında araştırma yapması önemli olmuştur. Buna ilaveten Polonya’da nesli tükenmekte olan yabani türlerin yeni koleksiyonları ve nadir bulunan süs ağaçları ve çalıların yeni koleksiyonları oluşturuldu. 10 yılı aşkın bir süredir çiçek, tozlaşma ve nektar biyolojisinin yanı sıra üreme sistemleri ve etnobotanik de dahil yeni araştırma alanları geliştirilmiştir. Bahçe görevlileri eğitim ve halka yönelik faaliyetler düzenlemektedirler. Bahçede yetişen bitkilerin bilgisini içeren broşürler, kitapçıklar ve rehberlerin yanı sıra bilgi panoları ve eğitim yolları da bu amaca hizmet etmektedir. Bahçe aynı zamanda CITES(Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) listesinde yer alan ve ticaretinin yapılmasına karşı korunan nesli tükenmekte olan bitki ve hayvan türlerinin korunmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda Bahçe’nin en önemli görevleri, CITES bilgisini yaygınlaştırmak, polisler ve gümrük memurları için eğitimler düzenlemek ve sözleşmeye dahil olan bitkiler için yeni koleksiyonlar oluşturmaktır. Bahçe sadece bitkilerin yetiştirildiği bir alan değildir. Koleksiyonlara internette de ulaşılabilir. FLORATHECA web sitesinde*, arşivlerdeki botanik çizimlerin veri tabanı halka açılmıştır. Veri tabanı sanat tarihçileri ve biyologlar tarafından dijitalleştirilen ve tanımlanan fotoğrafları, grafikleri ve çizimleri içerir. Kullanılan tekniklere ait bilgiler ve materyalin kökeni hakkındaki bilgilerinin yanı sıra, bir bitkinin çağdaş adı ve taksonomik afinitesi de dahil olmak üzere botanik açıklamalar da mevcuttur. Floratheca iki ayrı koleksiyondan oluşur: Flore Tropicale ve Roman Kobendza’nın Fotoğrafları.
Bahçe’de ve seralarda, rehberler eşliğinde ziyaret yapılabilmektedir. Seralarda rehberli turlar tüm yıl boyunca, çarşamba, perşembe ve cuma günlerinde 9:00 – 14:00 saatleri arasında yapılmaktadır. Bahçe’de rehberli turlar İlkbahardan sonbahara (Nisan – Ekim), pazartesiden cumaya 09:00 – 15:00 saatleri arasında düzenlenmektedir. Tahmini tur süresi 1 saattir. Seralar ve Bahçe’deki rehberli tur 2 saat sürer. Gruplar 15 kişiye kadardır. 15 kişiye kadar bir grubun rehber ücreti 40 zł’dir. Bilet fiyatı kişi başı 5 zł’dir.
Adres: Aleje Ujazdowskie 4, 00-478 Warszawa
*http://www.ogrod.uw.edu.pl/floratheca/
Kaynak: http://www.ogrod.uw.edu.pl/