1200 yıllık ağaç Bartek

Bartek, Polonya’da bulunan eski bir meşe ağacıdır. Kielce şehri yakınlarında Zagnańsk’ta* Świętokrzyskie Dağları’nda bulunmaktadır. 1200 yıl kadar olduğu tahmin edilen yaşı, yakın zamanda 686 yıl olarak tespit edildi. Bartek’in içi zamanla boşaldığı için doğru bir yaş tespiti imkansızdır. Polonya’da hem meşe hem de porsuk (bazıları 1000 yaşın üzerinde) olmak üzere birçok yaşlı ağaç var, ancak hiçbiri Bartek kadar meşhur değil.

Boyu 33.5 m olan Bartek, göğüs hizasında 9,7 m ve tabanında 13,5 m çevre uzunluğuna sahiptir.. Tacı yaklaşık 40 m’dir. Kral Casimir III’ün (1310–1370) Bartek’in altında bir duruşmaya çıktığı bilinmektedir. Kral III. Jan Sobieski, Viyana Savaşı’ndan (1683) dönerken bu ağacın altında dinlendi. Zaferini anmak için ağacın içine bir Türk kılıcı, bir arquebus (silah) ve bir şişe içki sakladığı söyleniyor.

Ağaç hala canlı, ancak gitgide gücünü kaybetmektedir. 1829’da 14 ana dalı vardı, bugün sadece 8 tane kaldı. 1920’lerde gövdenin içindeki oyuk kireçle kaplandı. Kireçtaşı 1960’larda kaldırıldı, yerine reçine esaslı dolgu yapıldı ve ağaç kabuğuyla kaplandı. Canlı ve diri kısmı çok incedir (5–20 cm). Zayıflamış olan gövdesi ağır dallara doğru eğilmeye başladı. Bartek 1952’de doğa anıtı olarak ilan edildi. 1991’de ağaca yıldırım isabet etti ve gövdesini tutuşturdu. Bu durumda ağaca yeni destekler takılması gerekti. Bu hasara ve yaşlılığına rağmen hala büyümekte ve meyve vermektedir. 1966’da Polonya Devleti’nin 1000. yıldönümü kutlamaları sırasında yanına Küçük Bartek meşe ağacı dikildi.

 

* Zagnańsk, Polonya’nın güney merkezindeki Świętokrzyskie Voyvodalığı, Kielce İlçesine bağlı bir köydür. Gmina Zagnańsk denilen gmina’nın (idari bölge) merkezidir. Bölgesel başkent Kielce’nin yaklaşık 12 km kuzeyinde yer almaktadır. Köyün nüfusu 1.726 dır.

Kaynaklar

  1. Cezary Pacyniak. Najstarsze drzewa w Polsce. PTTK Kraj. 1992
  2. Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński. 90 drzew. Okazy niezwykłe. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. Warszawa. 2014.