Tabiat Kanunları İyi Okunmalı

İnsan içinde yaşadığı topluma, insanlığa hatta bütün canlılara, bir insanlık borcu olarak merhamet etmekle sorumludur. O, bu yolda merhamet ettiği oranda yücelir; gadre, zulme, insafsızlığa düştüğü ölçüde de horlaşır, hakirleşir ve insanlığın yüzkarası olur[1].

Bir ayet-i kerimede[2] Allah yolunda seferden geride kalacak kişilerin ilk olarak imana, İslâm’a ve bir yönüyle bunların tabiata mâl edilmesinin bir ünvanı olan ihsana müteallik meseleleri öğrenmeleri gerektiğine işaret etmektedir. Bununla birlikte bu değerlerin sağlam işlemesi, bir toplum tarafından rahat kabul edilmesi, dünyadaki farklı kültür ortamlarında yetişen insanların bunlara alâka göstermesi, sempati duyması ve değer atfetmesi dini ilimlerin yanında tabiattaki kanunların da doğru okunmasına bağlıdır. Dolayısıyla dinin yanında, pozitif ilimlerin kaynağı, laboratuvarı ve aynı zamanda araştırma merkezi sayılabilecek olan tabiat ilimlerinin çok iyi öğrenilmesi, bu konuda araştırmaların yapılması, tabiat sergisinde teşhir edilen varlığın temaşa edilmesi çok önem arz etmektedir[3].

Bediüzzaman Hazretleri’nin ifadesiyle, bir taraftan dini ilimler öğrenilirken diğer yandan fen bilimleri de ihmal edilmemelidir. O, talebenin himmetinin ancak bu ikisinin bir araya gelmesiyle pervaz edeceğini ifade etmiştir[4]. Bunlardan birisini dışladığınız zaman, diğerini kolsuz ve kanatsız bırakmış olursunuz. Evet, ne kalbin ziyası olan dinî ilimlerden fedakârlıkta bulunmalı ne de akıl, mantık ve muhakemenin ışığı olan müspet ilimler ihmal edilmelidir.

Ayrıca bu âyet-i kerime mü’minlere ilim ve araştırma aşkının önemini vurgulamaktadır. Dolayısıyla insan gerek dinî ilimleri gerekse pozitif bilimleri elde etme istikametinde ciddi bir gayret sarf etmeli ve bu konuda hayatının sonuna kadar hep talebe kalmalıdır. Çünkü talebe, bir şeyin peşinde olan ve onu talep eden kişi demektir. İnsan, ister dini ilimleri talep etsin, isterse pozitif bilimleri, eğer o, araştırmalardan süzülüp gelen özleri Allah’ı bilme ve aynı zamanda sağlam bir denge temin etme adına değerlendiriyorsa, talebe muamelesi görecektir. Peki, ne olur talebe muamelesi görünce? Allah Resûlü’nün beyanları içinde Allah (celle celâluhu), ilim talebiyle yola çıkan kimseye Cennet’e giden yolu kolaylaştırır[5].

Kaynaklar

[1] Yitirilmiş Cennete Doğru, Nil Yayınları, 2002, s. 53-55

[2] Tevbe sûresi, 9: 122

[3] Herkul.org. Kırık Testi: Aksiyon İnsanları ve İlim Ehli, 27.12.2015

[4] Münazarat, Yeni Asya Yayınları, İstanbul, 2020, 

[5] Müslim, Zikir, 38