Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Konferansı (COP15) önemli bir anlaşmayla sona erdi.

Doğayı korumak için yapılan Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Konferansı (COP15), 19 Aralık 2022 de 192 ülkenin imzaladığı bir anlaşmayla sonuçlandı. 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi hedeflenen ve dönüm noktası olarak adlandırabilecek olan global hareket planı üzerinde 188 ülkenin temsilcileri iki hafta boyunca Kanada’nın Montreal şehrinde çalışarak Kumming-Montreal Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planı üzerinde anlaşmaya vardılar.

Global Biyoçeşitlik Çerçeve Planı; biyoçeşitliliğin yok olmasının önlenmesi, ekosistemlerin restorasyonu ve yerlilerin haklarının korunması konuları kapsamaktadır. Plan, doğanın yok olmasının önüne geçilmesi, yok oluşun geriye çevrilmesi için dünyamızın ve koruma altındaki tahrip olmuş ekosistemlerin %30’unda 2030 yılına kadar somut adımların atılmasını hedefliyor. Ayrıca bu hedefleri gerçekleştirmek için gelişmekte olan ülkelere maddi desteklerin arttırılması da hedefleniyor.

Dünyamızda insan kaynaklı aktivitelerin sonucu doğal alanların yok olması, dinozorların yok olmasında bu yana, hiçbir zaman bu kadar tehlikeli yok olma hızına ulaşmamıştı. 1 milyon bitki ve hayvan türü şu anda yok olma ile karşı karşıya ve bir o kadar da önümüzdeki on yıllarda yok olma tehdidi ile karşılaşacak.

Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planı

Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planı doğayı korumak için 4 ana küresel hedefi kapsamaktadır.

Bu hedefler;

• Yok olma tehlikesi altındaki türlerin insan kaynaklı yok olmasının önlenmesi, yok olma oranının 2050 ye kadar tüm türler için 10 kat azaltılması,
• Biyoçeşitliliğin sürdürebilir kullanımı ve yönetimi kapsamında insanların doğaya katkılarının arttırılması, devamı ve teşviği,
• Genetik kaynaklardan ve dijital genetik dizi bilgilerinden adil ve eşit biçimde faydalanmak,
• Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planının tüm paydaşlar arasında, özellikle az gelişmiş ve gelişen küçük ada devletlerini de kapsayacak şekilde, adil ve eşit şekilde uygulanması.

 

Birleşmiş Milletler Çevre Programı Direktörü Inger Andersen yaptığı konuşmada alınan kararların uygulanmasının en önemli görevlerinden biri olduğunu vurgulayarak; ‘Başarımızın ölçüsü ortak karara vardığımız konularda hızlı ve tutarlı adım atmamızdır. Birleşmiş Milletler, doğa ile barışımızı sağlayacak olan bu planın uygulanması için tüm kurumsal desteği vermeye hazırdır.’ dedi.

Ayrıca Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planı kapsamında 2030’a kadar gerçekleştirilecek şekilde ön plana çıkarılan 23 hedef tespit edildi.  Bunlar arasında şu hedefler bulunuyor:

 

• Dünya topraklarının, kıyı anlarının ve okyanuslarının en az %30’unun etkili korunması ve yönetimi. Şu anda mevcut toprakların ancak %17’si ve denizlerin %8’i korunma altındadır.
• Karasal ve okyanus ekosistemlerinin %30’unun restorasyonu.
• Yüksek biyoçeşitlilik önemine ve ileri derecede ekolojik bütünlüğe sahip alanların yok olma oranının sıfıra indirilmesi.
• Gıda atıklarının Dünya çapında yarıya indirilmesi.
• Biyoçeşitliliğin yılda en az 500 milyar dolar tutarında zarar görmesine neden olan teşviklerin yeniden gözden geçirilmesi ya da sona erdirilmesi. Bunun yanında biyoçeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı için yararlı teşviklerin arttırılması.
• Biyoçeşitlilik ile ilgili kamusal ve özel fonların yıllık en az 200 milyar dolar olacak şekilde kullanıma sokulması.
• Uluslararası finansal kaynakları en az yıllık 30 milyar dolar olacak şekilde arttırarak, gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere aktarılması.
• Uluslararası şirketlerin ve finans kuruluşlarının operasyonları, portföyleri, tedarik ve katma değer zincirleri aracılığıyla biyolojik çeşitlilik üzerindeki riskleri ve etkileri izlemelerini, değerlendirmelerini ve şeffaf bir şekilde açıklamalarını zorunlu kılmak.

 

Müzakelerin Temelinde Finansal Konular Vardı

Finansal konular, müzakerelerde önemli bir rol oynadı ve tartışmalar gelişmiş ülkelerin biyolojik çeşitlilik kaybını azaltmak için gelişmekte olan ülkelere ne kadar para aktarılacağına odaklandı. Yeterli, öngörülebilir ve zamanında bir fon akışını sağlamak amacıyla, Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planının uygulanmasını desteklemek üzere Küresel Çevre Fonu’ndan bir Özel Güvenlik Fonu (Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Fonu) kurması talep edildi.

Katılımcı ülkeler ayrıca Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planını uygulamak ve ilerleme kaydedilmesini sağlamak için hayati önem taşıyan planlama, izleme, raporlama ve gözden geçirme de dahil olmak üzere bir dizi ilgili anlaşmayı onayladı.

Türlerin Dünya çapında yok olma hızı şu anda son 10 milyon yılın ortalamasına göre en az 10 ila yüzlerce kat daha fazladır.  Bunun önüne geçilmesi Global Biyoçeşitlilik Çerçeve Planının hedefidir.

 

Kaynak: https://www.unep.org/news-and-stories/story/cop15-ends-landmark-biodiversity-agreement