Çin Tıbbında 4000 Yıldır İlaç Olarak Kullanılan Reishi Mantarı
Prof. Dr. Zafer Ayvaz
Reishi (Ganoderma Lucidum), toksik etkisi olmayan bir mantardır. Çin tıbbında yaklaşık 4000 yıldır ilaç olarak kullanılmaktadır. Yenilebilir bir mantar değildir. Genellikle meşe ve erik ağacı kütüklerinin üzerlerinde yaklaşık 9 ay gibi bir sürede yetiştirilir. Tadı acıdır.
Reishi mantarı yumuşak, altı odacıksız, belirgin bir sapı olmayan, yumuşak, düz ve kırmızı cilalı şapkaya sahip bir mantardır. Mantarın yaşına göre alt kısmı kahverenginin çeşitli tonlarındadır. Sporlarını çok ince gözeneklerden yayar.
G. lucidum’un küresel tüketimi yüksektir ve G. lucidum’u aktif bileşen olarak içeren geniş, artan bir dizi patentli ve ticari olarak temin edilebilir ürün, gıda takviyesi olarak mevcuttur. Bunlar, tüm dünyada kapsüller, kremler, saç tonikleri ve şuruplar şeklinde pazarlanan çeşitli formülasyonlardaki özleri ve izole edilmiş bileşenleri içerir.
Kullanımı:
Tıbbi mantarlar, Japonya ve Çin’de 30 yılı aşkın bir süredir standart kanser tedavilerine ek olarak kullanılmaktadır. Reishi akciğer, prostat, beyin ve göğüs kanseri tedavisinde denenmiş ve kanseri iyileştirici etkisi gözlemlenmiştir. HIV, düşük tansiyon, yüksek tansiyon, diyabet, romatizma, kalp problemleri, felç, ülser, astım, artrit, yorgunluk, hepatit, uykusuzluk, kısırlık, sedef hastalığı, kabakulak, epilepsi, alkolizm gibi birçok derde deva olduğu bildirilmiştir.
Reishi’nin, vücudu toksinlerden arındığı, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve endokrin sisteminin düzenlenmesine yardım ettiği bilinmektedir. Karaciğer detoksifikasyonunu geliştirir ve karaciğerde yeni hücre üretimini tetikler.
Ganoderma Lucidum’un ana niteliği kanser ile savaştır. Kanserli hücrelerin DNA sentezini bozar, tümörlü hücrelerin terminal enzim aktivitesini yok eder, T ve B lymphocyt‘lerindeki makrofajı düzenler ve arttırır; böylelikle kanser hücrelerinin yayılmasını kontrol altında tutar. Karaciğer kanserine yakalanmış olanlar için önemli bir bitkisel destektir. Tümörleri engeller, zararlı serbest radikallerin oluşumunu elimine eder. Tümörlü organın hayatta kalma süresini uzatır ve başka organlara sıçrama olasılığını azaltır. Kemoterapi ve radyoterapi sonrasında oluşan yan etkileri asgari düzeye indirir, ağrıları yatıştırır. Son aşamadaki kanser hastalarında duyulan ağrının tedavi edilmesinde de kullanılır.
Saç dökülmesi, iştah kaybı, yorgunluk, kemik iliği supresyonu ve enfeksiyon riskini ortadan kaldırır.
Günlük alındığı takdirde, vücut fonksiyonlarını normale çevirir ve tüm organların çalışma fonksiyonlarını düzeltir. Sağlıklı bir insanın kullanması halinde de sağlığın korunmasını sağlayıcı etkilere sahiptir. Fiziksel canlılığı koruma ve geliştirme ve her türlü asabi yorgunluktan korunabilme yönünde yardımcı olabilir.
Böbrek rahatsızlıklarında verimlidir. Solunum yolları problemlerinin çözümünde yararlıdır.
Kronik bronşitten şikâyeti olan 2000 Çinli hasta üzerinde yapılan bir araştırmaya göre iki hafta süreyle Ganaoderma lucidum çayı içen hastaların %60–90’nın kendilerini daha iyi hissettikleri ve iştahlarının arttığı bulunmuştur.
Antiallerjik, antiemflamatuar, antiviral, anti bakteriyel ve özellikle antioksidan (yaşlanmayı geciktirici) özellik taşıyan bileşikler içermektedir.
Reishi’den izole edilen bir proteinin transplant reddini engellediği gösterilmiştir.
Reishi metabolik ve psişik (kendini hasta hissetme veya mutsuzluk gibi) olumsuzlukları yaşam sevincine ve sağlıklı bir psikolojiye dönüştürmede büyük ölçüde yardımcı olmaktadır.
Günlük kullanım dozu 1,5 ila 9 gram ham kurutulmuş mantar veya 1 ila 1,5 gram reishi tozu veya 1 mililitre reishi çözeltisidir.
Olası yan etkileri:
Üç ila altı ay boyunca kullanıldığında, reishi mantarı kuruluk ile ilişkili ağız, burun ve boğazda alerjik reaksiyona neden olabilir. Ayrıca baş dönmesi, kaşıntı, döküntü, mide bozukluğu ve burun kanamasına neden olabilir.
Riskleri:
Kan basıncınız düşükse veya kan basıncınızı yükseltmek için tedavi görüyorsanız, diyabet ilaçları alıyorsanız veya bağışıklık sistemi bozukluklarınız veya ilaçlarınız varsa reishi mantarı almak riskli olabilir. Daha yüksek dozlarda alındğında, trombosit sayısı çok düşük olan kişilerde kanama olasılığını artırabilir. Ayrıca, hamileyseniz veya emziriyorsanız reishi mantarı kullanmaktan kaçının çünkü bu koşullarda güvenliği konusunda yeterince çalışma yapılmamıştır.
Etkileşimleri:
Reishi mantarı kanama riskini artırabilir. Aspirin, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, varfarin ve heparin gibi antikoagülan veya antitrombosit ilaçlar kullanıyorsanız, reishi mantarı almadan önce doktorunuzla konuşun. Reishi mantarı ayrıca yüksek tansiyon ilaçları ile etkileşime girebilir. Normal kan pıhtılaşmasını önleyebilecek veya kan basıncını düşürebilecek başka şifalı bitkiler veya takviyeler alıyorsanız olası etkileşimleri de tartışın. Ginkgo ve balık yağı iki örnektir.
Doğal olsalar bile, aldığınız takviyeleri doktorunuza bildirin. Bu şekilde doktorunuz olası yan etkileri veya ilaçlar veya yiyeceklerle etkileşimi kontrol edebilir. Bu takviyenin riskinizi artırıp artırmayacağını size bildirebilir.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), diyet takviyelerini düzenler; ancak onlara ilaçtan daha çok gıda takviyesi muamelesi yapar. İlaç üreticilerinin aksine, takviye üreticileri, ürünlerini piyasada satmadan önce ürünlerinin güvenli veya etkili olduğunu göstermek zorunda değildir.
Kaynaklar:
- Sissi Wachtel-Galor, John Yuen, John A. Buswell, and Iris F. F. Benzie. “Ganoderma lucidum (Lingzhi or Reishi) A Medicinal Mushroom” in Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition. Chapter 9. CRC Press/Taylor & Francis; 2011.
- Annie Stuart. Reishi Mushroom. https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/reishi-mushroom-uses-and-risks
- Akbar, R. Bioinformation, 2011.
- Natural Medicines Comprehensive Database: “Reishi Mushroom.”
- Sanodiya, B. Current Pharmaceutical Biotechnology, December 2009.
- National Cancer Institute: Medicinal Mushrooms (PDQ®): Health Professional Version.
- Memorial Sloan Kettering Cancer Center, Reishi Mushroom, “Purported Uses.”