Dünyayı felaketten kurtaracak enzim

Çevre alanında çalışan bilim insanları dünyayı kirleten ve yaşanmaz hale getiren plastiklerden kurtulmak için yeni araştırmalar yapıyor. Bilim insanları çözüm adına araştırmalar yaparken daha önce bilinmeyen bir enzim keşfettiler. Birkaç yıl önce İngiliz Portsmouth Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Amerikan laboratuvarlarındaki bazı araştırma görevlileriyle birlikte geri dönüşüm merkezlerinde bulunan enzimleri daha yakından tanımak ve araştırmak için Japonya’ ya gittiler.

Dünyada geri dönüşümün öncüsü Japonya

Japonya, dünyada en fazla geri dönüşüm merkezlerinin olduğu, yüksek teknolojilerle bu dönüşümleri başarılı bir şekilde gerçekleştiren bir ülke. Nüfusa göre kullanılabilir toprak alanı yetersiz olduğu için Japonlar, çöpleri toprağa gömmenin ve doğada zararsız hale gelmesini beklemenin iyi bir seçenek olmadığını gördüler. Japon idareciler ve bilim insanları klasik çöp depolama yönteminin ilerleyen zamanlarda çok ciddi çevre sorunlarına yol açacağını gördükleri için, geri dönüşüm teknolojilerini kullanmaya yöneldiler. Japonya geri dönüşüme yaptığı yatırımla hem çöplerin neden olduğu sorunlardan kurtulmayı başardı, hem de atıkları tekrar değerlendirerek hayata kazandırmayı başardı. Japon çevre-bilim insanları geri dönüşümün hiç de sıradan bir konu olmadığını anlatmak ve önemini vurgulamak için şunları söylüyorlar: “Varlığımız geri dönüşümü ne kadar başarabiliyorsak o kadardır”.

Bulunan yeni enzim nasıl bir işlev görecek?

Dönelim hikâyenin başına. İngiliz ve Amerikalı bilim adamları, Japonya’da araştırmalarını sürdürürken bir geri dönüşüm merkezinde daha önce hiç karşılaşmadıkları yeni bir enzim keşfettiler. Bu enzime “Ideonella Sakaiensis 201-F6” adı verildi. Bu enzim çok önemli bir işlev görüyordu.  Atık pet şişelerin üzerinde tespit edilen bu enzim pet şişeleri parçalayarak onları zararsız hale getiriyordu. İlk kez 1940’lı yıllarda kullanılmaya başlanan PET teknolojisi ilerleyen yıllarda daha da yaygın hale geldi. Doğal yollarla tabiatta zararsız hale gelmesi çok uzun yıllar alan pet şişelerini kısa zamanda etkisiz hale getirebilecek bu enzim bilim insanlarını heyecanlandırdı.

Plastik atıklar dünyada büyük bir sorun oluşturuyor

Yapılan istatistiklere göre son 10 yılda tüketilen plastik miktarı, 20. Yüzyılın tümünde yapılan tüketime eşit.  Maalesef yılda 8 milyon ton plastik geri dönüşüm yapılmadan akarsulara, göllere ve denizlere ulaşıyor. Bu feci hadise sonucu her yıl 1 milyondan fazla kuş ve deniz hayvanı hayatını yitiriyor. Plastiklerin denizde kalması tüm deniz canlılarını etkiliyor. Çevre-bilim insanlarının hesaplarına göre denize atılan plastiklerin yüzölçümü, Fransa’nın yüzölçümünün tam 3 katı kadar ve bu gidişatın bir an önce önüne geçilmezse, 2050’de denizde olacak plastiklerin miktarı, denizdeki canlılardan daha fazla olacak.

Tehlike çanları çalmadan alınabilecek üç tedbir

Çevre biliminde üçgen çözüm diye bilinen üç temel unsur az tüketmek, tekrar kullanmak ve geri dönüşümdür. Şu an insanlığın en büyük felaketlerinden birisi de israftır. Eğer her şey ölçü içerisinde kullanılsa bu felaketlerin hiç hiçbiri olmayacak. İkinci olarak, tüketicinin bir ürünü defaatle kullanmasıdır.

Eğer böyle olursa, fabrikalar da zarara uğramamak için az plastik üretecekler. Böylece plastik kullanımında azalma olacak. Üçüncü aşama ise kullanılan ürünleri geri dönüşüm yoluyla tekrar kullanışlı bir hale getirmektir.

Eğer toplumda bu üç aşama tatbik edilirse, çevre kirliliği diye bir problem kalmaz. Maalesef şu ana kadar bu konu üzerinde gereken ciddiyetle durulmadı ve bu sorun fazla önemsenmedi. Ancak bu mesele artık hepimizi ilgilendiren bir tehlike olarak önümüze çıkmaya başladı.  Çok geç olmadan hızlıca harekete geçmek gerekiyor. Çevre-bilim insanları her zaman şu cümleyi kullanırlar: Ya güzel bir geleceğimiz olacak, ya da gelecek diye bir şey olmayacak.

Son olarak Hipokrat’ın yüzyıllar öncesinden önemli bir sözünü hatırlatmak istiyorum: “Primum non nocere”; Yani, “önce kirletme!”.

KAYNAKLAR

1. http://rosarubicondior.blogspot.com/2018/02/bacteria-evolved-to-eat-plastic.html
2. http://uopnews.port.ac.uk/2018/04/16/engineering-a-plastic-eating-enzyme/
3. https://www.nrel.gov/news/press/2018/research-team-engineers-a-better-plastic-degrading-enzyme.html
4. http://www.pnas.org/
5. https://edition.cnn.com/2018/03/23/world/plastic-great-pacific-garbage-patch-intl/index.html
6. https://www.dogonews.com/2018/4/20/just-in-time-for-earth-day-a-plastic-eating-enzyme
7. https://gogetfunding.com/documentary-screening-a-plastic-ocean/
8. https://upliftconnect.com/scientists-accidentally-create-plastic-eating-enzyme/