Elma Sirkesi’nin Sağlığa Faydaları

 

Elma Sirkesi’nin Sağlığa Faydaları

Elma sirkesi, antimikrobiyal ve antioksidan etkileri de dahil olmak üzere çeşitli sağlık özelliklerine sahiptir.Ayrıca başka sağlık yararları sunabileceğini öne süren çalışmalar da vardır. Mesela

  • kilo kaybına yardımcı olmak
  • kolesterolü düşürmek
  • kan şekeri seviyelerini düşürmek
  • diyabet semptomlarının iyileştirilmesi gibi.

Bununla birlikte, alternatif bir tedavi olarak önerilmeden önce daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır.

Bu makalede elma sirkesinin sağlığa olası 6 faydasını ele alacağız.

  1. Faydalı maddeleri yüksek oranda içerir

Elma sirkesi iki aşamalı bir işlemle yapılır (1). İlk olarak, üreticiler ezilmiş elmaları, şekerleri fermente eden ve onları alkole dönüştüren mayaya maruz bırakırlar. Daha sonra eklenen bakteriler, alkolü daha da fermente ederek, sirkedeki ana aktif bileşik olan asetik aside dönüştürür. Asetik asit sirkeye güçlü ekşi kokusunu ve tadını verir. Araştırmacılar, elma sirkesinin sağlığa faydalarından bu asidin sorumlu olduğuna inanıyor. Elma sirkesi %5-6 oranında asetik asit içerir. 

Organik, filtrelenmemiş elma sirkesi, ürüne bulanık bir görünüm veren protein zincirleri, enzimler ve dost bakterilerden oluşan “ana” adı verilen bir madde içerir. Birçokları, şu anda bunu destekleyecek bir çalışma olmamasına rağmen, sağlık yararlarının çoğundan ananın sorumlu olduğuna inanmaktadır. Elma sirkesi fazlavitamin veya mineral içermez, az miktarda potasyum ihtiva eder. Kaliteli sirkeler ayrıca bazı amino asitler ve antioksidanlar da ihtiva eder.

 

  1. Zararlı bakterileri öldürmeye yardımcı olur

Sirke, bakteriler de dahil olmak üzere patojenleri öldürmeye yardımcı olabilir (2). İnsanlar geleneksel olarak sirkeyi temizlemek ve dezenfekte etmek, tırnak mantarı, bit, siğil ve kulak enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanmışlardır. Modern tıbbın babası Hipokrat, 2.000 yıldan daha uzun bir süre önce yaraları temizlemek için sirke kullanmıştı. Sirke aynı zamanda bir gıda koruyucusudur. Araştırmalar, sirkenin E. coli gibi bakterilerin yiyeceklerin içinde büyümesini ve bozulmasını engellediğini gösteriyor (2,3,4). Yemekleri bozulmaktan korumanın doğal bir yolunu arıyorsanız elma sirkesi size yardımcı olabilir. Bazı incelemeler, seyreltilmiş elma sirkesinin cilde uygulandığında sivilceleri gidermeye yardımcı olabileceğini öne sürüyor, ancak bunu doğrulamak için güçlü bir araştırma yok gibi görünüyor.

 

  1. Kan şekeri düzeylerini düşürmeye ve diyabeti yönetmeye yardımcı olur

Bugüne kadar sirkenin en inandırıcı uygulamalarından biri, tip 2 diyabetin tedavisine yardımcı olmaktır. Tip 2 diyabet, insülin direncinin neden olduğu yüksek kan şekeri seviyesi veya insülin üretememe ile karakterize edilir. Bununla birlikte, bazı araştırmacılar yüksek kan şekeri düzeylerinin yaşlanmanın ve çeşitli kronik hastalıkların ana nedeni olduğuna inandığından, diyabeti olmayan kişiler de kan şekeri düzeylerini normal aralıkta tutmaktan yararlanabilirler. Kan şekeri seviyelerini düzenlemenin en etkili ve en sağlıklı yolu rafine karbonhidrat ve şekerden kaçınmaktır, ancak elma sirkesinin de artı bir etkisi olabilir. 

Araştırmalar, sirkenin kan şekeri ve insülin seviyeleri için aşağıdaki faydaları sağladığını gösteriyor:

  • Bir çalışma, sirkenin yüksek karbonhidratlı bir yemek sırasında insülin duyarlılığını %19-34 oranında artırabileceğini ve kan şekerini ve insülin yanıtını önemli ölçüde azaltabileceğini öne sürüyor (5).
  • 5 sağlıklı insanda yapılan küçük bir çalışmada, sirke 50 gram beyaz ekmek yedikten sonra kan şekerini %31,4 oranında azalttı (6).
  • Şeker hastaları üzerinde yapılan bir araştırma, yatmadan önce 2 yemek kaşığı elma sirkesi tüketmenin ertesi sabah açlık kan şekerini %4 oranında azalttığını bildirmiştir (7).
  • İnsanlar üzerinde yapılan çok sayıdaki çalışma, sirkenin insülin işlevini iyileştirebileceğini ve yemeklerden sonra kan şekeri düzeylerini düşürebileceğini gösteriyor (8, 9).

Eğer kan şekeri düşürücü ilaçlar alıyorsanız, sirke alımını artırmadan önce doktorunuzla konuşunuz.

  1. Kilo Kaybına Yardımcı Olur

Araştırmalar sirkenin insanların kilo vermesine yardımcı olabileceğini gösteriyor. Birkaç çalışma sirkenin tokluk hissini artırabileceğini göstermektedir. Bu, daha az kalori almaya ve kilo vermeye yol açabilir. Bir araştırmaya göre, sirkeyi yüksek karbonhidratlı bir yemekle birlikte almak, tokluk hissinin artmasına neden oldu ve katılımcıların günün geri kalanında 200-275 daha az kalori almasına neden oldu (10, 11). Ayrıca, obezitesi olan 175 kişide yapılan bir araştırma, günlük elma sirkesi tüketiminin göbek yağının azalmasına ve kilo kaybına yol açtığını gösterdi (12). Şöyle ki,

  • 1 yemek kaşığı sirke (15 mL) 1,2 kg kaybına neden oldu
  • 2 yemek kaşığı sirke (30 mL) 1,7 kg kaybına neden oldu

Ancak, bu çalışmanın 3 ay sürdüğünü unutmamak gerekir. Bu nedenle vücut ağırlığı üzerindeki gerçek etkiler oldukça mütevazı görünüyor.

Bununla birlikte, teker teker gıdaları basitçe eklemek veya çıkarmak, kilo kaybı üzerinde nadiren gözle görülür bir etkiye sahiptir. Uzun süreli kilo kaybı, yardımcı ve destekleyici diyet ve yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesiyle sağlanır.

Genel olarak, elma sirkesi tokluğu artırarak, kan şekerini düşürerek ve insülin seviyelerini düşürerek kilo kaybına katkıda bulunabilir. Elma sirkesinin bir yemek kaşığı yaklaşık üç kalori içerir ki bu çok düşüktür.

 

  1. Hayvan deneylerinde kalp sağlığını iyileştirir

Kalp hastalığı önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Birkaç biyolojik faktör, kalp hastalığı riski ile bağlantılıdır.Araştırmalar, sirkenin bu risk faktörlerinden birkaçını iyileştirebileceğini gösteriyor. Bununla birlikte, çalışmaların çoğu hayvanlar üzerinde yapılmıştır.

Bu hayvan çalışmaları, elma sirkesinin kolesterol ve trigliserit seviyelerinin yanı sıra diğer bazı kalp hastalığı risk faktörlerini düşürebileceğini düşündürmektedir (13, 14, 15).

Sıçanlarda yapılan bazı araştırmalar, sirkenin kalp hastalığı ve böbrek sorunları için önemli bir risk faktörü olan kan basıncını düşürdüğünü de göstermiştir (16, 17). Bununla birlikte, sirkenin insanlarda kalp sağlığına fayda sağladığına dair iyi bir kanıt yoktur. Araştırmacıların herhangi bir güçlü sonuca varmadan önce daha fazla çalışma yapması gerekiyor.

  1. Cilt Sağlığını Artırabilir

Elma sirkesi, kuru cilt ve egzama gibi cilt rahatsızlıkları için yaygın bir çaredir (18). Cilt doğal olarak hafif asidiktir. Cilde elma sirkesi uygulamak cildin doğal pH’ını yeniden dengelemeye yardımcı olur ve koruyucu cilt bariyerini iyileştirebilir (18). Öte yandan, alkali sabunlar ve temizleyiciler egzamayı tahriş ederek semptomları daha da kötüleştirebilir. Antibakteriyel özellikleri göz önüne alındığında, elma sirkesi teorik olarak egzama ve diğer cilt enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir. Bazı insanlar yüz yıkarken seyreltilmiş elma sirkesi kullanır. Buradaki düşünce, bakterileri öldürebilmesi ve lekeleri önleyebilmesidir. Bununla birlikte, egzamalı 22 kişide yapılan bir çalışma, elma sirkesinin cilt bariyerini iyileştirmediğini ve cilt tahrişine neden olduğunu bildirdi (19). Özellikle hasarlı cilt üzerinde yeni çözümler denemeden önce doktorunuzla konuşun. Yanıklara neden olabileceğinden cilde seyreltilmemiş sirke uygulamaktan kaçının (20).

Dozaj ve kullanım şekli

Elma sirkesini diyetinize dahil etmenin en iyi yolu onu yemeklerde kullanmaktır. Salata sosları ve ev yapımı mayonez gibi yiyeceklerde iyi bir ektir. Bazıları suyla seyrelterek içmeyi sever. Yaygın dozajlar, büyük bir bardak su içinde karıştırılarak günde 1-2 çay kaşığı (5-10 mL) ila 1-2 yemek kaşığı (15-30 mL) arasında değişir. Küçük dozajlarla başlamak ve büyük miktarlarda almaktan kaçınmak en iyisidir. Çok fazla sirke, diş minesinin aşınması ve potansiyel ilaç etkileşimleri dahil olmak üzere zararlı yan etkilere neden olabilir. Bazı diyetisyenler, “ana” içeren organik, filtresiz elma sirkesi kullanmanızı tavsiye ediyor.

Kaynaklar

 

  1. Nilgün H. Budak, Elif Aykin, Atif C. Seydim, Annel K. Greene, Zeynep B. Guzel-Seydim (2014). Functional Properties of Vinegar. Journal of Food Science. Volume 79, Issue 5, R757-R764
  2. Darshna Yagnik, Vlad Serafin,  Ajit J. Shah (2018). Antimicrobial activity of apple cider vinegar against Escherichia coli, Staphylococcus aureusand Candida albicans; downregulating cytokine and microbial protein expression. Sci Rep. 8: 1732.
  3. Shin Young Park, Sujin Kang, Sang-Do Ha (2016). Antimicrobial effects of vinegar against norovirus and Escherichia coli in the traditional Korean vinegared green laver (Enteromorpha intestinalis) salad during refrigerated storage. Int J Food Microbiol. 238:208-214.
  4. E Entani, M Asai, S Tsujihata, Y Tsukamoto, M Ohta (1998). Antibacterial action of vinegar against food-borne pathogenic bacteria including Escherichia coli O157:H7. Food Prot. 61(8):953-9.
  5. Carol S. Johnston, Cindy M. Kim, Amanda J. Buller (2004). Vinegar Improves Insulin Sensitivity to a High-Carbohydrate Meal in Subjects With Insulin Resistance or Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 27(1): 281-282.
  6. F Brighenti, G Castellani, L Benini, M C Casiraghi, E Leopardi, R Crovetti, G Testolin (1995). Eur J Clin Nutr. 49(4):242-7.
  7. Andrea M. White, Carol S. Johnston (2007). Vinegar Ingestion at Bedtime Moderates Waking Glucose Concentrations in Adults With Well-Controlled Type 2 Diabetes. Diabetes Care . 30(11): 2814-2815.
  8. Farideh Shishehbor, Anahita Mansoori,Fatemeh Shirani (2017). Vinegar consumption can attenuate postprandial glucose and insulin responses; a systematic review and meta-analysis of clinical trials. Clin Pract.127:1-9.
  9. Joseph Lim, Christiani Jeyakumar Henry, Sumanto Haldar (2016). Vinegar as a functional ingredient to improve postprandial glycemic control-human intervention findings and molecular mechanisms. Mol Nutr Food Res. 60(8):1837-49.
  10. E Östman,Y Granfeldt, L Persson, I Björck (2005). Vinegar supplementation lowers glucose and insulin responses and increases satiety after a bread meal in healthy subjects. European Journal of Clinical Nutrition. 59:983–988.
  11. Carol S Johnston, Amanda J Buller (2005). Vinegar and peanut products as complementary foods to reduce postprandial glycemia. J Am Diet Assoc. 105(12):1939-42.
  12. Tomoo Kondo, Mikiya Kishi, Takashi Fushimi, Shinobu Ugajin, Takayuki Kaga (2009) Vinegar Intake Reduces Body Weight, Body Fat Mass, and Serum Triglyceride Levels in Obese Japanese Subjects, Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 73:8, 1837-1843
  13. Takashi Fushimi, Kazuhito Suruga, Yoshifumi Oshima, Momoko Fukiharu, Yoshinori Tsukamoto, Toshinao Goda (2016). Dietary acetic acid reduces serum cholesterol and triacylglycerols in rats fed a cholesterol-rich diet. Br J Nutr. 95(5):916-24.
  14. Mahbubeh Setorki,Sedighe Asgary, Akram Eidi, Ali Haeri rohani, Majid KHazaei (2010). Acute effects of vinegar intake on some biochemical risk factors of atherosclerosis in hypercholesterolemic rabbits. Lipids Health Dis. 9: 10.
  15. Ben Hmad Halima, Gara Sonia , Khlifi Sarra , Ben Jemaa Houda , Ben Slama Fethi , Aouidet Abdallah (2018). Apple Cider Vinegar Attenuates Oxidative Stress and Reduces the Risk of Obesity in High-Fat-Fed Male Wistar Rats. J Med Food 21(1):70-80.
  16. Lixin Na, Xia Chu , Shuo Jiang , Chunjuan Li , Gang Li , Ying He , Yuanxiu Liu , Ying Li , Changhao Sun(2016). Vinegar decreases blood pressure by down-regulating AT1R expression via the AMPK/PGC-1α/PPARγ pathway in spontaneously hypertensive rats. J Nutr 55(3):1245-53.
  17. S Kondo, K Tayama, Y Tsukamoto, K Ikeda, Y Yamori (2001). Antihypertensive effects of acetic acid and vinegar on spontaneously hypertensive rats. Biosci Biotechnol Biochem 65(12):2690-4.
  18. Noo Ri Lee,Hae-Jin Lee, Na Young Yoon, Donghye Kim, Minyoung Jung, Eung Ho Choi (2016). Application of Topical Acids Improves Atopic Dermatitis in Murine Model by Enhancement of Skin Barrier Functions Regardless of the Origin of Acids. Ann Dermatol. 28(6): 690–696.
  19. N C Dlova, T Naicker, P Naidoo (2017). Soaps and cleansers for atopic eczema, friends or foes? What every South African paediatrician should know about their pH. S Afr J Child Health 11(3):146-148.
  20. Lydia A. Luu,Richard H. Flowers, Ann L. Kellams, Steven Zeichner, DeVon C. Preston, Barrett J. Zlotoff , Julia A. Wisniewski (2019). Apple cider vinegar soaks [0.5%] as a treatment for atopic dermatitis do not improve skin barrier integrity. Pediatric Dermatology. Volume36, Issue5: 634-639

 

 

Ana Sayfaya Dö