Denizlerdeki Mikroplastik Kirliliği Tehlikeli Boyutlara Ulaştı

Küresel plastik üretimi 2019’da 350 milyon tonla rekor seviyelere ulaştı (1). Uygun atık yönetiminin olmaması, her yıl toplam plastik üretiminin tahmini %10’unun deniz ortamlarına ulaşmasına yol açmıştır (2). Sonuçta plastik kirliliği artık deniz sistemlerinin ortak bir özelliği haline geldi ve Kutup Bölgeleri (3) ve derin deniz (4) gibi uzak bölgelerde bile bulunmaya başladı. 

Denizlerde daha büyük boyutlu plastiklerin parçalanması yoluyla 5 mm’den küçük ikincil mikroplastik parçacıkların oluşumu ve karasal ve sucul sistemlerden birincil mikroplastiklerin girişi artık önemli bir çevresel sorun oluşturmaktadır (5,6). Deniz sistemlerinde mikroplastiklerin her yerde bulunması ve deniz canlılarının çok çeşitli beslenme mekanizmaları nedeniyle, mikroplastiklerin yutulması birçok taksonda belgelenmiştir (7) ve bununla ilgili olumsuz etkiler organ hasarından düşük enerji seviyelerine (8) kadar değişmektedir. İnsan tüketimine yönelik ticari açıdan önemli balıkçılık türlerinde de olumsuz etkiler bulunmuştur. Kabuklularda vücut kütlesinin azalması (9) ve çift kabuklularda byssus lifi (katı bir yüzeye tutturma işlevi gören ve birçok çift kabuklu yumuşakça türü tarafından salgılanan lif demeti) üretiminin azalması da (10) olumsuz etkiler arasındadır.

İrlanda Denizindeki Mikroplastik Kirliliğinin Etkileri

İrlanda ile İngiltere arasında yer alan İrlanda Denizi balıkçılık açısından önemli bir alandır. Norveç istakozu (Nephrops norvegicus) ve mezgit balığı (Melanogrammus aeglefinus) başta olmak üzere, İrlanda Denizi’nin bentik tortusunda ticari açıdan önemli birçok deniz canlısı bulunur. Norveç istakozu sedimentte bulunan mikroplastik kirliliğini yuttuğu zaman vücut kütlesi azalmaktadır. İngiliz ve İrlandalı bilim insanlarının yaptıkları bir çalışmada (11), 2016 ve 2019 yıllarında İrlanda Denizi’nde dört farklı bölgeden alınan 24 sediment örneğinin analizinde balıkçılık alanlarında önemli miktarda mikroplastik kirliliği tespit edilmiştir. İrlanda Denizi’ndeki sürekli yüksek mikroplastik bolluğu dikkate alındığında ve N. norvegicus’un bunları yutmaya ve olumsuz etkilenmeye yatkın olması göz önüne alındığında, mikroplastik kirliliği seviyelerinin balıkçılığın sürdürülebilirliği için olumsuz sonuçlar doğuracağı ortaya çıkmıştır.

Endobentik bir tür olarak N. norvegicus, yumurtalarını kuluçkaya yatırmak için uzun süre (9-13 ay) yuvalarında kalan dişilerle birlikte, dipteki tortunun içine yerleşir (12). Deniz tortusu, mikroplastik kirliliği için uygun bir ortamdır (13) ve sonuç olarak, Norveç istakozu (9) ve İrlanda Denizi türleri de dahil olmak üzere bir dizi on bacaklı tür (14,15) mikroplastiklere maruz kalmaktadır. Yakın zamanda yapılan bir araştırmada (16) Norveç istakozunun bağırsağında ortalama 1,75 ± 2,01 mikroplastik partikül bulunduğunu belgelendi ve bunların büyük olasılıkla tortudaki mikroplastiklerden kaynaklandığı ortaya çıktı. Önceki bir çalışma, düşük seviyelerde mikroplastik alımının dahi N. Norvegicus’ un vücut kütlesini azalttığını gösterdi (9). 

Kaynaklar

1. Cunningham, E.M., Ehlers, S.M., Kiriakoulakis, K. et al. (2022). The accumulation of microplastic pollution in a commercially important fishing ground. Sci Rep 12, 4217 
2. Mattsson, K., Jocic, S., Doverbratt, I. & Hansson, L. A. (2018). In Nanoplastics in the Aquatic Environment: Microplastic Contamination in Aquatic Environments (ed. Zheng, E. Y.) Elsevier 379–399 
3. Lusher, A. L., Tirelli, V., O’Connor, I. & Officer, R. (2015). Microplastics in Arctic polar waters: The first reported values of particles in surface and sub-surface samples. Sci. Rep. 5, 14947. 
4. Waller, C. L. et al. (2017). Microplastics in the Antarctic marine system: An emerging area of research. Sci. Total. Environ. 598, 220–227. 
5. Thompson, R. C. et al. (2004). Lost at sea: where is all the plastic?. Sci. 304, 838–838.
6. Gall, S. C. & Thompson, R. C. (2015). The impact of debris on marine life. Mar. Pollut. Bull. 92, 170–179. 
7. Kroon, F. J., Motti, C. E., Jensen, L. H. & Berry, K. L. (2018). Classification of marine microdebris: A review and case study on fish from the Great Barrier Reef, Australia. Sci. Rep. 8, 1–15. 
8. Cunningham, E. M. & Sigwart, J. D. (2019). Environmentally accurate microplastic levels and their absence from exposure studies. Integr. Comp. Biol. 59, 1485–1496.
9. Welden, N. A. & Cowie, P. R. (2016). Long-term microplastic retention causes reduced body condition in the langoustine Nephrops norvegicus. Environ. Pollut. 218, 895–900.
10. Green, D. S., Colgan, T. J., Thompson, R. C. & Carolan, J. C. (2019). Exposure to microplastics reduces attachment strength and alters the haemolymph proteome of blue mussels (Mytilus edulis). Environ. Pollut. 246, 423–434.
11. Cunningham, E.M., Ehlers, S.M., Kiriakoulakis, K. et al. (2022). The accumulation of microplastic pollution in a commercially important fishing ground. Sci Rep 12, 4217.
12. Becker, C., Dick, J. T., Cunningham, E. M., Schmitt, C. & Sigwart, J. D. (2018).The crustacean cuticle does not record chronological age: New evidence from the gastric mill ossicles. Arthropod. Struct. Dev. 47, 498–512. 
13.  Woodall, L. C. et al. (2014). The deep sea is a major sink for microplastic debris. R. Soc. Open Sci. 1, 140317.  
14. Yin, J., Li, J. Y., Craig, N. J. & Su, L. (2021). Microplastic pollution in wild populations of decapod crustaceans: A review. Chemosphere. https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2021.132985
15. Cau, A. et al. (2020). Benthic crustacean digestion can modulate the environmental fate of microplastics in the deep sea. Environ. Sci. Technol. 54, 4886–4892. 
16.  Hara, J., Frias, J. & Nash, R. (2020). Quantification of microplastic ingestion by the decapod crustacean Nephrops norvegicus from Irish waters. Mar. Pollut. Bull. 152, 110905.